OSMANLI DÖNEMİ ARAŞTIRMALARI İÇİN YANYA, MANASTIR VE İŞKODRA VİLAYETLERİ KADI SİCİLLERİNİN (ŞER'İYYE SİCİLLERİ) ÖNEMİ

The Significance Of The Kadi Registers (Ser'iyye Sicilleri) Of The Ioannina, Manastir, And Shkoder Provinces For Studies Of The Ottoman Period

Abstract

Rumeli'nin bir parçası olan ve beş yüz yıl boyunca Osmanlı yönetiminde kalan Arnavutluk'un Osmanlı hâkimiyetindeki yıllarına ait bilgiler içeren geniş bir belge kolleksiyonu Arnavutluk Devlet Merkez Arşivi'nde bulunmaktadır. Bu yönüyle Arnavutluk Merkez Arşivi, Balkanlar'daki emsalllerine göre, miktar ve içerik açısından önemli bir yer tutmaktadır. Bu belgeler Türkçe, Arapça ve Farsça yazılmıştır. Söz konusu belgeler içinde Yanya, Manastır ve İşkodra vilayetlerinin şer'iyye sicilleri de bulunmaktadır. Maalesef Kosova vilayetinin Kadı Sicilleri, bugüne kadar yapılmış araştırmalara rağmen bulunamamıştır. Yanya, Manastır ve İşkodra vilayetlerinin kadı sicilleri, kronolojik bakımından Elbasan sancağı (kopya) kayıtlarıyla 1529 yılında başlayıp Berat sancağı kayıtları ile 1926 yılında sona ermektedir. Belgrad-ı Arnavud mahkeme-i şer'iyye sicilatı gibi tarihli olarak tanımlayan Berat sancağının Kadı Sicilleri, orijinal formatında kaydedilmiş ve 211 dosyadan meydana gelirmiştir. Bir ansiklopedi şeklinde olan bu sicilat Arnavutluk, Balkanlar ve dünyanın diğer yerlerinin tarihleri ile ilgili bilgileri içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, şer'iyye sicilleri, Yanya, Manastır, İşkodra

Albania, which was part of the Rumeli region for almost five centuries during the Ottoman Administration, currently preserves a large collection of records in its Central Archive pertaining to the aforementioned period. Consequently, Albania can be considered as the most important and richest holder of these records in the Balkans, in terms of quantity and content. These documents are written in Turkish, Arabic and Persian. Among them are the Kadi Registers (Ser'iyye Sicilleri) of the Ionnina, Manastir, and Shkoder provinces. Although extensive research has been conducted, the Kadi Registers of the Kosova province have unfortunately not yet been found. The collection of Kadi Registers of the Ioannina, Manastir and Shkoder provinces chronologically begins in the year 1529, with the registers of Elbasan (copies), and ends in the year 1926, with the registers of the city of Berat. The Kadi Registers of the city of Berat, historically recognized as mahkeme-i ser'iyye Beligrad-i Arnavud, begins in 1602. They are nearly complete, saved in their original format, and include 211 files. These registers are recorded in the form of an encyclopaedia and contain information regarding the history of Albania, the Balkans, and the entire world.

Keywords: Ottoman Empire, kadi registers, Ioannina, Manastir, Shkoder