Tophane Konferansı’na Giden Süreçte Şarki Rumeli Vilayetinin İlhakının Diplomatik Boyutu (18 Eylül 1885-5 Kasım 1885)

The Diplomatic Dimension of the Annexation of the Eastern Rumelia Province in the Process Leading to the Tophane Conference (September 18, 1885-November 5, 1885)

Abstract

93 Harbi’ne son vermek amacıyla 3 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos’ta yapılan ön antlaşma, “Büyük Slav Devleti”nin kuruluşunun ilanı niteliğindeydi. Ancak Büyük Güçler arasındaki çıkar çatışmaları, 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması’nın imzalanmasına yol açtı. Bu antlaşma ise Bulgarları memnun etmedi. Berlin Antlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte Ayastefanos Antlaşması’nın öngördüğü sınırlara ulaşmak için Bulgarların önünde iki hedef belirdi. Bunlardan ilki Makedonya, diğeri ise Şarki Rumeli Vilayeti idi. Söz konusu vilayetin 18 Eylül 1885 tarihinde ilhak edilmesi, Bulgarlar için bir hedefe ulaşıldığı anlamına gelmekteydi. II. Abdülhamid, Berlin Antlaşması’nın kendisine tanıdığı yetkiye dayanarak bölgeye asker gönderebilirdi. Ancak sultan bu kararı almadı. Meselenin çözümünde başvurduğu yöntem diplomasiydi. Padişah, Büyük Güçlerin temsilcileri ve Osmanlı yetkililerinin katılacağı bir konferansın düzenlenmesine karar verdi. Bu çalışmanın amacı, Şarki Rumeli Vilayetinin ilhakıyla bağlantılı olaylar silsilesinin yalnızca bir boyutunu incelemektir. Bu açıdan çalışmanın kapsamı vilayetin ilhak edildiği 18 Eylül 1885 tarihinden Tophane Konferansı’nın başladığı 5 Kasım 1885 tarihine kadardır. Çalışmanın ana kaynağını Osmanlı ve Bulgar arşiv belgeleri oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, II. Abdülhamid, Şarki Rumeli, Bulgaristan Prensliği

The preliminary treaty signed in San Stefano on March 3, 1878, to conclude the ‘93 War was in the nature of the declaration of the establishment of the “Great Slavic State”. However, conflicts of interest among the Great Powers led to the signing of the Treaty of Berlin on July 13, 1878. This treaty did not please the Bulgarians. Following the signing of the Treaty of Berlin, two objectives emerged for the Bulgarians to reach the borders envisaged by the Treaty of San Stefano. The first of these was Macedonia and the other was the province of Eastern Rumelia. The annexation of the said province on September 18, 1885 meant that a goal was achieved for the Bulgarians. Abdulhamid II had the right to send troops to the region based on the authority granted to him by the Treaty of Berlin. But the Sultan did not take this decision. The method he used to resolve the issue was diplomacy. The Padishah decided to organize a conference to be participated by the representatives of the Great Powers and the Ottoman authorities. The aim of this study is to examine only one aspect of the series of events related to the annexation of the province of Eastern Rumelia. In this respect, the scope of the study is from September 18, 1885, when the province was annexed, to November 5, 1885, when the Tophane Conference began. The main sources of the study are Ottoman and Bulgarian archival documents.

Keywords: Ottoman Empire, Abdulhamid II, Eastern Rumelia, Principality of Bulgaria