DİVAN ŞAİRİNİN İMGELEM DÜNYASINDAN BİR ÖRNEK: FÜLFÜL

An Example From The Imagery World Of An Ottoman Poet: Pepper

Abstract

Öz: Hindistan’da yabani olarak yetişen bitkinin birçok sıcak ülkede kültürü yapılmaktadır. Beş metreye kadar uzayabilen fülfül (karabiber), yaprak dökmeyen tırmanıcı bir bitkidir. Odunsu ve çok yıllık olan bitkinin yaprakları yürek biçiminde ve damarlıdır. Meyveleri küçük ve sapsız, çiçekleri ise sarkık hâldedir. Meyveleri olgunlaşmadan önce toplanıp kurutulur. Görünüş olarak küre biçiminde olup dış yüzeyi buruşuk ve siyah renkli taneler şeklindedir. Keskin ve aksırtıcı bir kokusu olan fülfülün yakıcı ve acı bir tadı vardır. Sosyal hayattaki en küçük ayrıntıyı bile şiirlerinin malzemesi hâline getiren divan şairleri, mutfağın vazgeçilmez unsurlarından biri olan “fülfül”e de duyarsız kalamamışlardır. Şairler, fülfülle ilgili, onun çeşitli hususiyetlerini de göz önünde bulundurarak, türlü imgeler yaparak hayal hazinelerinin kapılarını aralamışlardır. Divan edebiyatında fülfülle ilgili kullanımların tespitine yönelik yapılan bu çalışmada birçok divan taranarak elde edilen veriler başlıklar hâlinde tasnif edilmiş ve incelenmiştir. Fülfülün şairler tarafından hangi özellikleri dolayısıyla ele alındığı, ne şekilde benzetmelere konu edildiği, divan şiirinin estetik sistemindeki yeri tespit edilmiş; böylece edebiyatımızda tuttuğu yer belirlenip etraflıca ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Fülfül, Sosyal Hayat, Divan Edebiyatı, İmge
Abstract: A wildering plant in India is cultivated in many warm countries. Pepper which grows up to five meters is an evergreen and climbing plant. The plant which is woody and perennial has cordate and lobed leaves. Its fruits are small and sessile and it has floppy flowers. Its fruits are picked before the ripening and after that, they are left to dry. It has a spherical appearance, black grains, and wrinkled exterior surface. Fülfül which has a strong and sternutatory smell has a burning and hot taste. Ottoman poets who used even the smallest detail in social life as a material for their poetry mentioned "fülfül" which is one of the essential elements of the kitchen. Poets explored their imagination treasures with various imageries of pepper while considering its various features. In this study which was conducted in order to determine the use of pepper in Ottoman poetry numerous Ottoman poems were researched and the obtained titles were classified and examined. The place of fülfül in the aesthetic system of divan literature, for which features it was mentioned and how it was used metaphorically were determined and thus, its place in our literature was thoroughly revealed.
Keywords: Fülfül, Social Life, Divan Literature, Imagery