KALEBEND DEFTERLERİNE GÖRE OSMANLI’DA KADIN MAHKÛMLAR (1800-1815)

Ottoman Women Prisoners According To Kalebend Registers (1800-1815)

Abstract

Öz: Kalebend defterleri XVIII. yüzyıldan itibaren müstakil olarak tutulan defterlerdir. Bu defterler Divan-ı Hümayunda alınan kararları ihtiva eder. Sürgün veya kalebend cezasına çarptırılan mahkûmlarla ilgili hükümler kalebend defterlerine kaydedilirdi. Çalışmanın temel amacı, bu defterlerin incelenmesiyle kadınlar arasında yaygın olan suç türlerini saptamaktır. Buradan çıkacak sonuç ile kadının sosyal hayattaki konumuna dair bir tespit yapılmaya çalışılacaktır. 1800-1815 yılları arasında tutulan beş kalebend defteri incelenmiş ve sürgün, manastırbend, cezirebend gibi cezalara çarptırılan kadın mahkûmlar tespit edilmiştir. Bununla birlikte kadınlar arasında yaygın olarak işlenen suçlar ile bu suçlara karşılık verilen cezalar, ceza süreleri ve mahkûmların sürgün yerleri de belirlenmiştir. Tespit edilen suç türleri; kamu düzenini bozmak, zina / fuhuş, hırsızlık, kanunlara aykırı hareket etmek, ayinlere aykırı hareket etmek, yalancılık / iftira ve büyücülüktür. Bu suçlardan 84 kadının ceza aldığı tespit edilmiştir. Kadınların 61 Müslüman, 23’ü ise gayrimüslimdir. Bir mahkûmun dinî aidiyeti tespit edilememiştir. Kadınların birçoğunun suç işlediği yer İstanbul olup cezalarını çekmek üzere Anadolu ve Rumeli’deki muhtelif bölgelere gönderilmişlerdir. Ceza süreleri ise 15 gün ile 8 yıl arasında değişmektedir.
Anahtar Kelimeler: Suç, Ceza, Mahkûm, Hukuk, Kadın, Zina, Hırsızlık, Büyücülük, Kalebend, Sürgün
Abstract: Kalebend registers are records which were kept detached since the 18th century. These registers contain the decisions taken by the Imperial Council. The judgements concerning the prisoners sentenced to exile or castle-inter were recorded in the Kalebend Registers. Main purpose of the study is to identify common types of crime among women by examining these registers. Based on the results, it is aimed to determine the position of women in social life. Five Kalebend Books kept between 1800-1815 were examined. In these books exiled, monastery-intern, island-intern, etc. female prisoners who were sentenced are analysed. In addition, common offenses committed among women and the penalties, punishment periods and places of exile of prisoners were also researched. The most common types of crime among women are; the disrupt of public order, adultery / prostitution, theft, to act against the law, to act contrary to rituals, lying / slander and witchcraft. Among these 84 women, 61 are Muslims and 23 are non-Muslims. The religious affiliation of a prisoner was not confirmed. In addition, many of them committed crimes in Istanbul were sent to various regions in Anatolia and Rumelia to serve their sentences. Punishment periods are between 15 days and 8 years.
Keywords: Crime, Punishment, Prisoner, Law, Women, Adultery, Theft, Witchcraft, Kalebend and Exile