ŞEHBENDERZADE FİLİBELİ AHMED HİLMİ’NİN KALEMİNDEN “SİYONİZM” VE “SİYONİST SİYASETİ”

“Zionism” and “Zionist Politics” from the Pen of Sehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi

Abstract

Öz: XIX. yüzyılın sonlarında konuşulmaya başlayan Siyonizm’in amacı, Yahudilere ait bir toprak parçası elde etmekti. Bu yönüyle de inançtan ayrılarak politik bir zeminde konumlanmıştır. Siyasi bir kavram olarak Siyonizm her ülkede olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de çokça tartışılmaya başlanmış, Meşrutiyet ile birlikte Osmanlı düşünürleri ve siyasileri arasında önemli bir gündem meydana getirmiştir. Bu konuda fikirlerini ortaya koyan düşünürlerden biri de Şehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi’dir. Osmanlı’nın son dönemlerinde yaşamış bir düşünür olan Ahmed Hilmi, Meşrutiyet sürecinde yayımladığı Hikmet gazetesinde Siyonizm konusunda yazılara yer vererek düşüncelerini dile getirmiştir. Siyasetten felsefeye farklı pek çok konunun yer verildiği bu gazetede, Ahmed Hilmi’nin kaleme aldığı onlarca makale arasında Siyonizm konusu önemli bir yer tutmuştur. Ahmed Hilmi, gazetenin 5.ile 22. sayıları arasında Siyonizm ve Siyonistlerle ilgili yazılar yazarak okurlarını bilgilendirmeye ve bu konudakitehlikelere karşı uyarmaya çalışmıştır. Çalışmamızda genel anlamda Ahmed Hilmi’nin içinde bulunduğu politik ortamda Siyonizm’e karşı tepkiler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bunun yanında dönem aydınlarının önemli bir temsilcisi olarak Ahmed Hilmi’nin Siyonist siyasetiyle ilgili düşüncelerine yer verilerek, bu isim üzerinden Siyonizm’in genel tablosu ortaya konmuştur. Ahmed Hilmi’nin baktığı pencereden Siyonist siyasetinin belirli bir dönem için kullanmış olduğu siyasi, sosyal ve ekonomik yöntemler izah edilmiştir.
Anahtar Kavramlar: Ahmed Hilmi, Hikmet, Siyonizm, Siyonist Siyaset

Abstract: The aim of Zionism, which began to be spoken at the end of the 19th century, was to obtain a piece of land belonging to the Jews. With this aspect, it separated from belief and located on a political basis. As a political concept, Zionism begun to be discussed in the Ottoman Empire as in every country, and created an important agenda among the Ottoman thinkers and politicians with Constitutional period. One of the thinkers who put forward his ideas on this subject was Sehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi. Ahmed Hilmi, a thinker who lived in the last period of the Ottoman Empire, expressed his thoughts on Zionism in his newspaper, Hikmet, published during the constitutional period. The issue of Zionism took an important place among dozens of the articles written by Ahmed Hilmi in this newspaper, which included many different topics from politics to philosophy. Between the 5th and 22nd issues of the newspaper, Ahmed Hilmi tried to inform his readers and warn against Zionism and Zionists. In the study, the reactions against Zionism have been tried to be evaluated in the political environment in which Ahmed Hilmi was. Besides, the general picture of Zionism has been put forward through this name by giving place to Ahmed Hilmi’s thoughts on Zionist politics, as an important representative of the intellectuals of the period. The political, social and economic methods used by Zionist politics for a certain period have been explained from the point of view of Ahmed Hilmi.
Keywords: Ahmed Hilmi, Hikmet, Zionism, Zionist Politics