Birinci Dünya Savaşı Sırasında Ayvalık’ta Osmanlı Devleti’ne Karşı Gerçekleştirilen Casusluk Faaliyetleri

Abstract

Ayvalık, coğrafi konumundan dolayı hemen karşısında bulunan adaların yoğun baskısı altında olduğu için isyanlardan çok etkilenmiştir. Şehir Mora isyanından beri Yunan milliyetçiliğinin etkisi altında olup, Etnik-i Eterya’nın ilk örgütlendiği yerler arasında bulunmaktadır. Yunanistan için, İzmir’den sonra Ayvalık’ın işgali çok önemlidir. Bu durum ve Çanakkale cephesine yakın olması Ayvalık’ın doğrudan hedef olmasına ve casusluk faaliyetlerinin merkezi haline gelmesine yol açmıştır. Bu makalede, Birinci Dünya Savaşı sırasında Ayvalık ve çevresinde Osmanlı Devleti’ne karşı gerçekleştirilen casusluk faaliyetleri ile Osmanlı yönetiminin bunlara karşı almış olduğu tedbirler ve mücadele seyri ele alınmıştır. Çalışmamızda casusluk faaliyetleri, Ayvalık kazası özelinde irdelenirken şu sorulara cevap bulunmaya çalışılmıştır: Ayvalık’ın bulunduğu coğrafi konumun ve bu bölgede yaygın olan kaçakçılığın casusluk faaliyetleri üzerinde etkisi nasıl olmuştur? Ele aldığımız dönemde gerek Ayvalık’ın yerli Rumlarının ve gerekse de adalardan gelen Rumların Ayvalık kazası ve yakın çevresinde yol açtığı casusluk faaliyetleri nelerdir? İtilaf Devletleri özellikle de İngilizler bölgede ne tür casusluk çalışmalarında bulunmuşlardır? Casusluk bağlamında Rumların İngilizlerle ilişkileri nasıl seyretmiştir? Ayvalık özelinde casusluk faaliyetleri ile ilgili daha önce bu türden bir çalışma yapılmamış olup, çalışmanın hem Ayvalık ve bölge tarihine hem de benzeri çalışmalara katkı sunması amaçlanmaktadır.